Doğum Kontrol Yöntemleri

Doğum kontrolü istenmeyen gebeliklerin engellenmesi için kullanılan yöntemler ve araçların tümüdür.
Etkili bir doğum kontrol yöntemi uygulanmadığında bu durumun doğuracağı sonuç istenmeyen bir gebelik ve küretajdır.
Takvim yönteminde her iki adet döneminin ortasına denk gelen yumurtlama gününde 7-10 gün süreyle cinsel ilişkiye girilmez. Ancak yumurtlama dönemi haricinde de gebelik riski olduğu unutulmamalıdır.
Geri Çekme yöntemi bir doğum kontrol yöntemi değildir. Ancak yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yöntemde gebelik riski oldukça yüksektir.
Prezervatif (kondom) yaygın olarak kullanılan ve gebelikten korunma başarısı oldukça yüksek olan bir yöntemdir. Ereksiyon halindeki penis başına cinsel ilişki (koit) öncesinde takılır.
Cinsel ilişki ile geçen hastalıkları da engellemesi nedeniyle de en çok önerilen korunma yöntemlerinden biridir.
Spermleri öldüren ve bu sayede hamileliği engelleyen spermisidler; jel, köpük ya da fitil formunda olabilir. Cinsel ilişki öncesi vagen içerisine uygulanırlar.
Diyafram (servikal başlık) esnek halka şeklindedir, rahim ağzını kapatarak gebeliği önler ve spermisidler ile birlikte uygulanır.
Spiral ya da rahim içi araç tüm dünyada en fazla tercih edilen; rahim içindeki uygun koşulları bozarak döllenmiş yumurtanın buraya yerleşmesini engelleyen ve geri dönüşü olan bir doğum kontrol yöntemidir.
Spiral T şeklinde bir araçtır ve olağan bir jinekolojik muayene esnasında rahim içine doktor tarafından yerleştirilir.
Hormonlu spiral ise rahimin içine az miktarda progesteron hormonu salgılayarak gebeliği önleyen bir spiral türüdür.
Oral Kontraseptifler (Doğum Kontrol Hapları)
- Kombine Doğum Kontrol Hapları
Çok güvenilir bir doğum kontrol yöntemidir. Östrojen ve progesteron hormonları birlikte bulunur. Ostrojen, yumutlamayı (ovulosyonu) baskılar ve döllenmiş yumurtanın gelişmesini engeller. Progesteron rahim ağzı sıvısının azaltıp kıvamının artmasına neden olarak spermlerin geçişini engeller. Etkinliği%99,9’dur. En etkili yöntemdir.
- Yalnız Progesteron İçeren Haplar (Mini Haplar)
Ostrojen içermezler ve kombine doğum kontrol haplarına göre daha az progesteron içerirler.
- Ertesi Gün Hapı
Ertesi gün hapı doğum kontrol yöntemi değildir. Korumasız cinsel ilişkiden sonra, sürdürülmesi kesinlikle istenmeyen gebeliklerin, döllenmiş yumurtanın rahim yüzeyine yerleşmesinden önce önlenmesidir.
Aylık iğneler progesteron hormonu içermektedir. Her ay bir defa kalçadan enjeksiyon şeklinde uygulanmaktadır. Gebelikten koruyuculuğu oldukça yüksektir.
Hormonlu spiral rahimin içerisine progesteronu bölgesel olarak salarak, yumurtlamayı engeller , servikal mukusu kalınlaştırır ve rahim içi dokusunun yapısını bozarak hamileliği engeller.
Ayrıca; Adet sancılarını azaltır.
Kadının rahminde her ay gerçekleşen kalınlaşmanın daha az olmasını sağlayarak adet kanama miktarını azaltır. Bu şekilde kanamaları aşırı olan kadınlarda kansızlığı önlemek için kullanılabilir.
Hormonlu spiral 5 seneye kadar etkisini gösterir. Hamile kalmaya karar verdiğiniz anda da doktor tarafından çıkartılır ve hemen hamile kalınabilir.
Erkekte kısırlaştırma (vazektomi) işleminde sperm kanalları bağlanır.
Kadında kısırlaştırma da laparaskopi ile tüpler bağlanır. Sperm geçişi önlenerek istenmeyen gebelikler önlenir.
Tüm aileler ve bireyler kendi doğurganlık davranışları konusunda doğru bilgiye dayalı, bilinçli ve gönüllü bir seçim yapmalıdırlar.
Böylece istemedikleri gebeliklerden etkin bir biçimde korunabilirler.
Dünya Sağlık Örgütü, doğal aile planlamasını, çiftlerin doğurganlık bilinci ile doğal belirti ve semptomları gözleyerek gebeliği önlemeyi ya da oluşturmayı sağlayan bazı kuralları birlikte uygulaması olarak tanımlamıştır.