Kısırlık (infertilite)
Çiftlerin bir yıl boyunca doğum konrol yöntemi kullanmadan ilişkiye girmelerine rağmen gebeliğin oluşmaması durumunda bir uzmana başvurmaları gerekmektedir.
Kısırlığa yol açan nedenler kadın ve erkeklerde neredeyse eşit oranda görülmektedir.
Kısırlığın başlıca nedenleri yaş, cinsel birleşme sıklığı, alkol-sigara tüketimi, radyasyona maruz kalma, cinsel yolla bulaşan hastalıklar olabilir.
Kadında kısırlık olarak tanımlanan durumlar:
Üreme organlarındaki bozukluklar, doğuştan meydana gelen işlev kayıpları, sonradan geçirilen hastalıklar ve iltihaplanmalar, rahmin döllenmiş yumurtayı taşıyamaması ve yumurtalıklardaki hormonal bozukluklar olarak sayılabilir.
Kadınlarda kısırlık doğuştan olabileceği gibi, sonradan meydana gelen hastalıklar sonucunda da olabilir.
Kadınlarda Kısırlığa yol açan başlıca nedenler:
Yaş :Kadının yaşının ilerlemesi, yumurtalarının kalitesinde azalmaya neden olmaktadır.
35 yaşı geçen kadınlarda gebe kalma ihtimali düşmektedir.
Adet görmede sorun olmasa dahi, yumurtanın döllenmesi zorlaşmaktadır.
Yumurtalık hastalıkları:Yumurtalık ve yumurtlama işlemindeki sorunlar gebeliğin oluşmamasında en sık görülen nedenlerden biridir.
Yumurtlamanın çok seyrek olması veya hiç olmaması kısırlığa yol açmaktadır.
Adetlerin seyrek olması, normal dışı kanamalar yumurtalığa ait sorunların belirtileri olabilir.
Kısırlık şüphesi bulunan durumlarda yumurtalıkla ilgili hormonal sorunlar ve hastalıklar da incelenmektedir.
Rahim ağzı hastalıkları: Rahim ağzı bölgesinde doğuştan olan yapısal bozukluklar gebelik oluşumunu engelleyebilir.
Bunların yanı sıra geçirilen enfeksiyonlar, rahim ağzı salgısına ait sorunlar ve yapılan operasyonlar da kısırlığa neden olabilmektedir.
Tüplerdeki hasarlar: Kadının yumurtası ile erkekten gelen spermlerin buluşma ve döllenme noktası olan tüpler, yapısal bozukluklar veya geçirilen operasyonlar / hastalıklar nedeni ile kısmen hasarlı ve tıkalı olabilir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar da sıklıkla tüplerde hasara yol açmaktadır.
Rahim hastalıkları: Rahim içinde gelişen kistler de gebeliği engelleyici olabilmektedir.
Kistler dışında rahim dokusunun rahmin dışında gelişmesi olarak tanımlanan endometriozis adlı hastalık da kısırlıkta sık gözlenen nedenler arasındadır.
Erkekte kısırlık ise şunlara bağlı olarak görülebilir:
Erkek kökenli kısırlık pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.
Erkeklerde üreme potansiyeli kadınlardan farklı olarak yaştan daha az etkilenmektedir.
Dölleme için gereken hücrelerin sağlıksız olması, kanalların kapalı olması, sertleşme ve boşalma işlevlerindeki sorunlar.
Hayat tarzıyla ilgili etkenler stres ve diğer nedenlerden oluşan psikolojik baskılar, içki ve sigara kullanımı gibi durumlar bulunmaktadır
Bunun yanı sıra genetik faktörler, geçirilmiş enfeksiyonlar, hormon bozuklukları, diyabet (şeker hastalığı) ve böbrek yetmezliği gibi metabolik hastalıklar, inmemiş testis gibi patolojiler erkek kısırlığında altta yatan başlıca nedenlerdir.
Çevre kirliliğinin artması, kimyasal maddelere uzun süre maruz kalma, sigara tüketiminin artması, radyasyona maruziyet, alkol ve bağımlılık yapıcı maddelerin kullanımı gibi çevresel sebepler de son dönemde erkek infertilitesinin görülme sıklığını artıran diğer nedenlerdendir.
Ayrıntılı görüşmenin ardından erkek faktör için yapılması gereken başlıca tetkik sperm analizidir (spermiogram).
Bu tetkik sperm sayısı, hareketliliği, şekil yapısının incelenmesini sağlarken, enfeksiyon ve prostat fonksiyonları açısından da katkı sağlar.
Her ne kadar birçok erkek için sıkıntı verici bir tetkik olsa da, sperm analizi (semen analizi-spermiogram) tedavinin planlanması için mutlaka yapılması gereken bir tetkiktir.
Kısırlıkların çok küçük bir yüzdesinin nasıl meydana geldiği bulunamamaktadır. Bunlar “nedeni açıklanamayan kısırlıklar” olarak tanımlanır.
Bunlar günümüzde kullanılan metodlar ile ortaya çıkartılamayan ancak araştırılmaya devam eden kısırlık durumlarıdır.
Kısırlık meydana getiren bir çok hastalık günümüzde tedavi edilmekte ve çiftler çocuk sahibi olabilmektedir.