Polikistik Over Sendromu
Üreme çağındaki kadınlarda sıkça görülen yumurtalıklarda birçok küçük iyi huylu kist oluşmasıyla beliren bir hormonal bozuklukdur.
PKOS; kadının adet düzenini, çocuk sahibi olma yeteneğini (fertiliteyi), hormonlarını, kalbini ve hatta dış görünüşünü (kıllanma ve akne) etkiler.
Yumurtaların hiçbiri olgunlaşıp çatlayamadığı için yumurtlama gerçekleşemez ve progesteron hormonu üretilemez. Progesteron olmadığında ise adetler düzensiz olur ya da hiç olmaz.
Ultrasonda büyüklükleri 8-10 mm‘yi geçmeyen, yumurtalığın çevresine yerleşik tespih tanesi diziliminde çok sayıda kist (çatlamamış yumurta) gözlenir.
PKOS’da gözlenebilen bu kistler için cerrahi müdahaleye gerek yoktur ve kistler yumurtalık kanserine neden olmaz.
Polikistik over sendromunun (PKOS) nedenleri
PKOS’un ortaya çıkmasını etkileyen en önemli faktör genetik yatkınlıktır.
Anne ya da kız kardeşinde PKOS olan kadınlarda görülme oranının daha yüksek olduğu bilinmektedir.
Bu kadınlarda, testosteron normalden fazla üretilir.
Normalin üzerinde ki bu androjen seviyeleri ise; akne, kıllanma, kilo alımı ve yumurtlama problemlerine neden olur.
İnsülin pankreas tarafından üretilen ve kandaki şeker seviyesini düzenleyen bir hormondur.
Fazla insülin androjen üretimini arttırarak yumurtalıkları etkiler ve hormonal dengesizlik oluşmasına neden olur.
PKOS olan kadınların kilo almaya eğimli olmaları ve zor kilo vermelerinin nedeni de insülin metabolizmasında gözlenen bu bozukluktur.
Polikistik over sendromunun (PKOS) belirti ve şikayetleri nelerdir?
Düzensiz yumurtlama veya yumurtlama olmaması sonucunda adet olamama yada düzensiz adet
İnfertilite (kısırlık), tekrarlayan düşükler.
İstenmeyen tüylerde artış (kollarda, bacaklarda, karın ve sırt bölgesinde tüylenme artışı, renk koyulaşması ve kalınlaşma) erkek tipi saç dökülmesi gözlenmesi
Yüz göğüs ve sırt bölgesinde ciltte yağlanma ve sivilce
Kilo problemleri; aşırı kilo, hızlı kilo alıp kilo vermede zorluk yaşama
Depresyon ve ruh hali değişiklikleri
Uyku apnesi, horlama
Yüksek kan basıncı (yüksek tansiyon)
Polikistik over sendromu (PKOS) nasıl tedavi edilir?
PKOS olan kadınlarda gözlenen semptomların ve sağlık risklerinin bir çoğu medikal tedavi yöntemi kullanmadan iyi beslenme, egzersiz ve sağlıklı yaşam tarzı ile ortadan kaldırılabilmektedir.
Öncelikle kilo verilmelidir ; böylelikle insülin kullanımı ve hormon seviyeleri düzenlenmesine yardımcı olur ve düzenli adet görme sağlanır.
Metformin; insülinin kan şeker seviye kontrolünü etkileyerek testosteron üretimini azaltır böylece birkaç ay sonra yumurtlama düzelir ve kıllanma azalır.
Doğum kontrol hapları PKOS gözlenen kadınlarda düzenli periyotların oluşmasını ve akne, hirsutizm (kıllanma) gibi şikayetlerin iyileşmesini sağlar.
Bebek isteyen kadınlarda üremeye yardımcı tedavilere başlamadan önce kadında ve erkekte olası diğer infertilite (kısırlık) sebepleri araştırılmalıdır.
Kadınlarda gözlenen PKOS’da problem genellikle yumurtlamanın olmamasıdır. Yumurtlamayı sağlayan tedavi yöntemleri ile bu sorun çözümlenebilmektedir.
Yumurtlama tedavisinde “klomifen sitrat” en sık kullanılan ilaç olup vakaların %80’inde yumurtlamayı ve bunlarında %60-70’inde gebelik elde etmeyi sağlayabilmektedir.
Tüp bebek; diğer yöntemlere göre daha maliyetlidir ancak gebe kalmak için en iyi oralara sahiptir.